Onkologia Czerniak Powiększone węzły chłonne Węzły chłonne. Lek. Magdalena Wojtkiewicz Onkolog , Gdańsk. 40 poziom zaufania. Bóle w rejonie zabiegów chirurgicznych , obrzęk itp mogą utrzymywać się do 6 miesięcy , a nawet dłużej po leczeniu operacyjnym. Należy brać leki p/bólowe i ewentualnie pomyśleć o rehabilitacji. Przeciętny czas powstawania czerniaka u myszy z mutacją wynosił 12,5 miesiąca. Gdy mysz została dodatkowo naświetlana promieniami UV czas ten skracał się do 7 miesięcy. W grupie kontrolnej (myszy bez mutacji w genie BRAF) nie wykazano powstawania czerniaka u żadnej z myszy, pomimo takiego samego narażenia na promieniowanie UV. Nie według ekspertów. „Myślę, że ten mit pozostał z nami zbyt długo!” – mówi licencjonowana estetyk Jordana Mattioli z Complete Skin MD. Po części to tylko percepcja. „Przycinanie lub golenie odcina czubek włosa, który zwęża się na końcu. Te krótkie włosy, które nadal wyrastają poza powierzchnię skóry, nie są już Z najnowszych badań wynika, że czerniak w 70 proc. tworzy się ze zdrowej skóry, a tylko w 30 proc. z istniejących już znamion. Błędem jest, więc gdy podczas przebywania na słońcu smarujemy kremem z filtrem wyłącznie istniejące już znamiona, co robi wiele osób. Przed promieniami słonecznymi powinniśmy chronić wszystkie odkryte Wrastające włoski mogą powodować podrażnienie skóry, zaczerwienienia, stan zapalny, swędzenie, powstawanie krostek na skórze. Najczęściej problem pojawia się po goleniu lub depilacji nóg. Wrośnięte włoski mogą pojawić się na twarzy i szyi, ale także na udach, łydkach oraz w miejscach intymnych i Vay Tiền Trả Góp Theo Tháng Chỉ Cần Cmnd. Jak rozwija się czerniak skóry – czynniki ryzyka Czerniak skóry należy do złośliwych nowotworów umiejscowionych najczęściej na powierzchni skóry, na błonach śluzowych, paznokciach, a czasem nawet w gałce ocznej. Melanocyty, będące naturalnymi komórkami naskórka, pod wpływem czynników środowiskowych czy chemicznych mogą przekształcić się w komórki rakowe. Także czynniki genetyczne mogą zwiększać ryzyko zachorowania na czerniaka. Aby móc odpowiedzieć na pytanie, jak powstaje czerniak, należy przyjrzeć się bliżej komórkom, które w warunkach fizjologicznych nadają kolor ludzkiej skórze, dzięki obecności pigmentu. Mowa oczywiście o melanocytach, które występują w naskórku, naczyniówce oka, tęczówce, oponach mózgowo-rdzeniowych oraz uchu wewnętrznym. Badacze z Uniwersytetu w Iowa na łamach naukowego pisma PLOS ONE opublikowali badania, które wskazują, że czerniak jest jednym z najszybciej rozwijających się nowotworów skóry. Rozwój czerniaka jest znacznie szybszy niż rozwój innych komórek rakowych – jedna komórka czerniaka potrzebuje średnio czterech godzin, aby wytworzyć cytoplazmatyczne połączenie (mostki) z inną komórką. Czerniak rośnie zatem w bardzo szybkim tempie, szczególnie jeżeli jest już zaawansowany. Pod wpływem określonego czynnika w melanocytach zachodzą przemiany metaboliczne i genetyczne, które rozregulowują ich cykl komórkowy. Dochodzi do zaburzenia wielu kluczowych dla zdrowej komórki procesów: apoptozy (programowanej śmierci komórki), zdolności do podziału oraz wzrostu. W efekcie upośledzeniu ulegają procesy przemian genetycznych (modyfikacji histonów, transkrypcji genów, mutacji). Dowiedziono, że na szybkość rozwoju czerniaka wpływają zaburzenia szlaku MAPK-ERK z całą kaskadą białek. Ma to wpływ na szybki wzrost komórek czerniaka i odporność na apoptozę. Ponad 50% wszystkich czerniaków to zmiany powstające de novo (czyli jako nowe zmiany), a około 40% tworzy się na podłożu istniejącej już zmiany barwnikowej. Atypowe komórki czerniaka rosną w szybkim tempie jako płaska zmiana na powierzchni skóry. Zmienione nowotworowo melanocyty mogą występować pojedynczo lub w skupiskach. W kolejnych fazach rozwoju czerniaka jego komórki mogą migrować w głąb brodawkowatej skóry, jednak nie mają one jeszcze tendencji do dawania przerzutów. Pionowe naciekanie skóry w jej głębszych warstwach odbywa się w kolejnych stadiach rozwoju czerniaka. Powstawanie przerzutów (np. na węzły chłonne) jest procesem najczęściej wielomiesięcznym lub wieloletnim. Niestety, zdarza się także, że nawet kilkanaście lat po operacyjnym usunięciu guza komórki czerniaka migrują w okolice węzłów limfatycznych. Nawet z niewielkich rozmiarowo guzów mogą powstać odległe przerzuty do wątroby czy do kości. Przerzuty w czerniaku rozwijają się w trzech etapach – drogą krwionośną lub naczyniami limfatycznymi. Pierwszym etapem są niekiedy przerzuty satelitarne oraz in transit (między guzem a węzłem chłonnym znajdującym się w jego sąsiedztwie). Następnie dochodzi do przerzutów węzłowych i odległych. Nie zawsze jednak rozwój przerzutów odbywa się w takiej właśnie kolejności. U ponad połowy chorych pierwszymi przerzutami są przerzuty węzłowe. Organami, które są najbardziej narażone na przerzuty, są płuca, wątroba, mózg oraz kości. Zauważono, że lokalizacja przerzutów ma duże znaczenie w określeniu pięcioletniego okresu przeżycia pacjenta. Lepsze rokowania mają chorzy, u których przerzuty znajdują się w węzłach chłonnych niż ci, u których są one obecne w trzewiach. Czynniki ryzyka w przypadku czerniaka Czerniak może powstać pod wpływem wielu czynników genetycznych i epigenetycznych. Należą do nich między innymi: Bardzo duża ekspozycja na szkodliwe promieniowanie UVA oraz UVB bez zabezpieczenia się wysokimi filtrami. Długotrwałe przebywanie na słońcu lub w solarium ma największe przełożenie na rozwój tego nowotworu. Jasna karnacja i włosy, a także niebieskie oczy sprzyjają przekształcaniu się komórek melanocytów w komórki rakowe czerniaka. Największy odsetek populacji cierpiącej na czerniaka żyje w krajach skandynawskich. Duża liczba pieprzyków na skórze, szczególnie gdy są wystawione na promieniowanie słoneczne. Oparzenia słoneczne. Wiek – pomimo, że ryzyko wystąpienia czerniaka rośnie wraz z wiekiem, to ekspozycja na promieniowanie w młodości ma ogromne znaczenie w pojawieniu się nowotworu w wieku dorosłym. Predyspozycje genetyczne, szczególnie mutacje w genie CDKN2A. Im szybsze rozpoznanie czerniaka za pomocą dermatoskopii, tym szybsza kliniczna klasyfikacja zaawansowania tego nowotworu, a co za tym idzie, szybsza interwencja chirurgiczna lub farmakologiczna. Pobranie materiału biologicznego odbywa się dzięki biopsji. Materiał badawczy oddawany jest następnie do weryfikacji histopatologicznej w laboratorium. Zdrowe zakupy Czerniak złośliwy (melanoma) słusznie cieszy się złą sławą. Choć to nowotwór relatywnie rzadki - zaledwie 7% przypadków raka skóry i 1% spośród wszystkich złośliwych zmian - cechuje się kiepskimi rokowaniami i tendencją do przerzutów. Niestety diagnostyka i leczenie pozostawiają wiele do życzenia, co w praktyce oznacza, że sporo przypadków wciąż rozpoznaje się w zaawansowanych stadiach - na tyle późno, że chorym pozostaje ledwie kilka czy kilkanaście miesięcy życia. Co gorsza, nawet świadomość zagrożenia czerniakiem skóry i systematyczna profilaktyka oparzeń słonecznych nie przechylają szali na naszą stronę. Rak może bowiem rozwinąć się wszędzie tam, gdzie znajdują się melanocyty - komórki pigmentowe wytwarzające melaninę - a więc w oku, pod paznokciem czy w błonach śluzowych (przewodu pokarmowego, układu moczowego lub oddechowego). W kręgu chorób Nie tylko wcześniejsze występowanie raka skóry (czerniaka, podstawnokomórkowego lub kolczystokomórkowego) zwiększa ryzyko zachorowania. Również pacjenci ze zdiagnozowanymi chłoniakami nieziarniczymi (zwłaszcza przewlekłą białaczką limfatyczną) muszą liczyć się z takim prawdopodobieństwem. Co ciekawe, ryzyko rozwoju czerniaka jest istotnie większe wśród osób otrzymujących chemioterapię zawierającą w swoim schemacie fludarabinę lub jej połączenie z rytuksymabem, a także wiąże się z wcześniejszą obecnością chorób autoimmunologicznych aktywujących komórki T1. Również pacjenci z łuszczycą są bardziej narażeni na rozwój czerniaka, co stwierdzono na podstawie danych 10 947 osób z tą dermatozą, z których u 64 rozpoznano go później2. Jeszcze ciekawsze zależności odkryto między czerniakiem a chorobą Parkinsona. W jednym z dużych badań, którego wyniki zostały opublikowane w ubiegłym roku, zidentyfikowano ponad 1,5 tys. przypadków współwystępowania tych schorzeń. Okazało się, że osoby cierpiące na parkinsona są czterokrotnie bardziej narażone na czerniaka, a u chorych z czerniakiem występowało 4 razy większe ryzyko rozwoju choroby Parkinsona. Co więcej, analiza wykazała zwiększone 35-letnie skumulowane jej ryzyko u pacjentów z rakiem (11,8%) w porównaniu z grupą kontrolną (2,6%). Przyczyny tych zależności nie do końca są jasne, ale mogą obejmować nieprawidłowości na poziomie genetycznym, środowiskowym lub odpornościowym3. Bibliografia J Clin Oncol 2015; 33 (28): 3096-3104 J Eur Acad Dermatol Venereol 2016; 30 (1): 83-85 Mayo Clin Proc 2017; 92 (7): 1070-1079 Na przykładzie tego nowotworu złośliwego skóry łatwo zrozumieć, jak względne mogą być liczby. Z jednej strony w Polsce czerniaki występują dość rzadko (standaryzowany współczynnik zachorowalności wynosi ok. 4,9/100 tys., co odpowiada w ostatnich latach ok. 3,1 tys. zachorowaniom rocznie). Jednak z drugiej strony charakteryzują się największą dynamiką wzrostu liczby zachorowań. W latach 1980-2010 zwiększyła się ona w naszym kraju niemal 3-krotnie1. Naukowcy przewidują niestety, że ta tendencja nie ulegnie zmianie i z czasem będzie tylko gorzej. A jest się czego bać, bo czerniak to naprawdę podstępny wróg i choć coraz lepiej rozumiemy mechanizm jego rozwoju, tak naprawdę wciąż nie potrafimy go pokonać. Jak powstaje czerniak? Na pewno wiadomo, że ten rodzaj nowotworu powstaje w wyniku złośliwej transformacji (karcynogenezy) komórek pigmentowych. Nie ma też wątpliwości, że procesowi temu sprzyjają przede wszystkim intensywne działanie promieniowania ultrafioletowego (słonecznego lub sztucznego, np. w solariach; a zwłaszcza oparzenia słoneczne w dzieciństwie i wieku młodzieńczym), niska zawartość barwnika w skórze (jasna cera, piegi), obecność zmian barwnikowych na skórze oraz czynniki genetyczne2. Duże znaczenie ma też historia nowotworu: nie tylko jego przypadki wśród członków rodziny, ale i wcześniejsze występowanie u samego chorego czerniaka (co zwiększa ryzyko 8-10 razy) lub innego nowotworu złośliwego skóry, w tym raka podstawnokomórkowego lub kolczystokomórkowego3. To zresztą nie koniec listy (patrz ramka pt. "W kręgu chorób"). Wszystkie te dość dobrze poznane czynniki ryzyka nie dają jednak odpowiedzi na pytanie o mechanizm rozwoju czerniaka. Innymi słowy: co takiego dzieje się w melanocytach, że zmieniają się w komórki rakowe? Amerykańscy naukowcy wierzą, że odkryli proces biochemiczny, którego skutkiem jest przekształcenie zdrowych komórek skóry w nowotworowe. Przekonują, że w rozwój czerniaka zaangażowane są mechanizmy immunologiczne, w wyniku których organizm zamiast zwalczać chorobę, pomaga w jej w rozwoju. Przyczyną tych zaburzeń ma być białko nazywane RXR (retinoid-X-receptor). Jeżeli jest ono obecne we właściwej ilości, wspomaga działanie układu odpornościowego wobec tkanek skóry - zwłaszcza melanocytów. Kiedy DNA tych komórek ulegnie uszkodzeniu, RXR umożliwia ich usunięcie z organizmu. Jeżeli jednak ekspresja tego białka jest zbyt niska, mechanizmy immunologiczne zostaną zahamowane, a uszkodzone melanocyty będą zalegać w organizmie, z czasem przekształcając się w czerniaka4. Być może zatem testy określające poziom ekspresji RXR będą w przyszłości skutecznym sposobem identyfikowania osób zagrożonych rozwojem czerniaka. Gen czerniaka Entuzjazm może jednak być przedwczesny, ponieważ mechanizmy biochemiczne zachodzące w melanocytach wydają się bardziej złożone, co pokazują kolejne badania. Przedmiotem zainteresowań naukowców jest przekaźnictwo związane ze znajdującym się na tych komórkach receptorem genu MC1R, który jest zaangażowany w ochronę skóry przed skutkami promieniowania ultrafioletowego. To MC1R ma być aktywowany po ekspozycji na słońce, wpływać na ilość produkowanej melaniny i naprawę uszkodzeń DNA w melanocytach Defekty tego receptora zmniejszają zatem zdolność obrony przed skutkami narażenia na UV, a obserwuje się je zwłaszcza u osób z jasną cerą i tendencją do oparzeń, co może wyjaśniać ich większe narażenie na czerniaka5. Co ciekawe, to występująca u 1-2% populacji mutacja w MC1R odpowiada za rudy kolor włosów, który również sprzyja zachorowaniu6. Z drugiej strony w ok. 10% przypadków rodzinnego występowania czerniaka największą rolę odgrywają geny CDKN2A (p16) oraz CDK4. I wreszcie prawie 50-60% chorych na uogólnionego czerniaka wykazuje mutację genu BRAF, która prowadzi do niekontrolowanego podziału komórek nowotworowych (zarówno ograniczenia ich apoptozy, jak i nasilenia potencjału replikacyjnego oraz zdolności naciekania tkanek i tworzenia przerzutów)7. Czerniak i znamiona Podczas gdy naukowcy stopniowo odkrywają kolejne biochemiczne sekrety czerniaka, przeciętnego obywatela zdecydowanie bardziej interesują aspekty praktyczne - przede wszystkim objawy, na które powinien zwrócić uwagę, by możliwie jak najszybciej zdiagnozować raka. I tutaj również praktyka okazuje się trudniejsza od teorii. Powszechnie uznaną metodą profilaktyki jest w tym przypadku regularne obserwowanie wszelkich wykwitów na skórze - duża ilość znamion barwnikowych (melanocytowych), znamiona dysplastyczne oraz duże (>20 cm średnicy) znamiona wrodzone (tzw. kąpielowe) należą bowiem do najważniejszych czynników ryzyka. Choć większość z nich jest łagodna i niegroźna, mogą ulec zezłośliwieniu. Naukowcy pokusili się nawet o liczbowe określenie tej zależności. Prawdopodobieństwo czerniaka ma rosnąć o 2-4% z każdym kolejnym znamieniem, a skrupulatna analiza skóry prawie 3,7 tys. bliźniaczek rasy kaukaskiej wykazała, że ich ilość na prawym ramieniu jest czynnikiem pozwalającym oszacować ogólną liczbę - jeśli wynosi co najmniej 11, na całym ciele może być ich ponad 100, co istotnie zwiększa ryzyko czerniaka8. Istotna jest jednak nie tylko liczba podejrzanych zmian, ale i ich wygląd. Nowotwory najczęściej rozwijają się bowiem z tzw. znamion atypowych, których cechy określane są za pomocą kryteriów ABCDE (od angielskich słów: asymemetry - asymetryczne; borders - nieregularne, czyli nierówne, zamazane lub ząbkowane brzegi; color - barwa ciemniejsza od pozostałych lub niejednolita, z odcieniami czerni, brązu, czerwieni, szarości lub błękitu; diameter - rozmiar powyżej 5 mm; evolution - ewolucja zmiany, czyli np. unoszenie się ponad skórę). Problem jednak w tym, że standardowa metoda ABCDE nie zawsze się sprawdza. W zasadzie pozwala na właściwe zakwalifikowanie jedynie połowy czerniaków, z pominięciem tych wczesnych (mniejszych niż 5 mm), guzkowych (które nie są nieregularne), bezbarwnikowych oraz tych w obrębie skóry owłosionej głowy9. Innymi słowy, ta klasyfikacja w praktyce pozwala wykryć jedynie zaawansowane nowotwory! Profilaktyka czerniaka Co zatem zrobić, aby nie przeoczyć melanomy? Podstawą są regularne badania skóry u dermatologa, wykonywane w dobrym oświetleniu oraz z uwzględnieniem okolic trudno dostępnych (głowa, stopy, przestrzenie międzypalcowe, okolice narządów płciowych i odbytu). To istotny element profilaktyki, o której więcej piszemy w tekście pt. "Uprzedzić ruchy wroga". Najbardziej zalecanym badaniem jest dermoskopia. Wykorzystywane w tej metodzie dermatoskopy umożliwiają obejrzenie naskórka i skóry właściwej w 10-krotnym powiększeniu (a wideodermatoksopy - nawet w 100-krotnym). Pozwala to osiągnąć czułość na poziomie 81,3% i swoistość aż w 94,6%, co w efekcie umożliwia wykrycie wczesnego czerniaka10. Wszystkie zmiany odróżniające się od pozostałych oraz budzące wątpliwość są kwalifikowane do usunięcia, czyli tzw. biopsji wycinającej, a następnie zostają poddane mikroskopowemu badaniu histopatologicznemu. Od jego wyniku zależy dalsze postępowanie/ Oko w oko z czerniakiem I jeszcze jedna, być może największa pułapka. Wbrew powszechnemu przekonaniu czerniak to nie tylko nowotwór skóry. Może rozwinąć się w każdej części ciała, w której obecne są melanocyty. Najczęstszą pozaskórną lokalizacją melanomy jest oko. I tutaj również liczby okazują się względne: choć czerniak gałki ocznej stanowi tylko 3,7% wszystkich przypadków, to ma duży potencjał do przerzutów, jest przyczyną 13% zgonów z powodu melanomy, a do tego stanowi 70% wszystkich nowotworów gałki ocznej u białych dorosłych ludzi11. Najczęściej dotyczy naczyniówki oka. Głównymi objawami w tej lokalizacji są zaburzenia i ubytki pola widzenia, pojawiają się również błyski (fotopsje), podrażnienie i ból oka. Zwykle nowotwór ma kopulasty lub grzybiasty kształt i przyjmuje kolor od ciemnobrązowego do postaci bezbarwnikowej. Guz może też powodować odwarstwienie siatkówki. Głównym czynnikiem ryzyka nowotworu w obrębie naczyniówki są znamiona barwnikowe i niebiesko-szare znamię Ota w naczyniówce. Wykazano także związek między jasnym kolorem tęczówki, jasną karnacją skóry i skłonnością do powstawania opalenizny a jego ryzykiem12. I choć naturalne promieniowanie UV wydaje się kluczowym problemem, badania w tym zakresie są niejednoznaczne. W niektórych z nich ekspozycję na promieniowanie UV określono jako niezależny czynnik ryzyka czerniaka naczyniówki i ciała rzęskowego, ale nie znaleziono dowodów na związek między nim a czerniakiem spojówki i tęczówki. Bibliografia P. Rutkowski (red.). Złośliwe nowotwory skóry. Gdańsk: Via Medica, 2014; J. Didkowska, U. Wojciechowska, W. Tarkowski i wsp. Warszawa: Nowotwory złośliwe w Polsce w 2012 roku, Centrum Onkologii - Instytut, 2014. The Ochsner Journal 2010; 10 (2): 56-65 Semin Cutan Med Surg 2010; 29 (4): 204-9 PLoS Genet. 2014; 10(5): e1004321 Molecular Cell 2014; 54 (6): 999 Mol Cell. 2013; 51 (4): 409-22 J Transl Med 2012; 10: 85; Int J Nanomedicine 2015; 10: 3131-46 Br J Dermatol 2016; 174 (2): 312-8 J Oncol 2015; 65 (6): 501-516 Journal of the European Academy of Dermatology 2004; 18 (6): 665-9 Cancer 2005; 103 (5): 1000-7; J Epidemiol Community Health 2001; 55 (5): 338-9 Arch Ophthalmol 2006; 124 (1): 54-60 Int J Cancer 2002; 101 (2): 175-82; Ophthalmology 2005; 112 (9): 1599-607; Cancer Res 2000; 60 (14): 3757-60; Int J Clin Exp Pathol 2013; 6 (7): 1230-44 Ophthalmology 2003; 110 (11): 2223-34 J Dermatol Case Rep 2014; 8 (3): 60-6 Int J Clin Exp Pathol 2012; 5 (8): 739-53 Am Fam Physician 2001; 63 (7): 1359-68 Med Rodz 2006; 2: 45-53 Br J Dermatol 2002; 204: 259-261; Dermatol 2002; 204: 259-261 Int J Dermatol 2015; 54 (9): 1023-9 Jedna z metaanaliz nie potwierdziła takiej zależności w żadnym przypadku raka gałki ocznej, ale autorzy innego eksperymentu przekonują, że nowotwór ten nie pojawia się równomiernie w kuli, jaką tworzy naczyniówka, a jego rozkład odpowiada najbardziej naświetlonym jej regionom w okolicy plamki żółtej, malejąc wraz z oddalaniem się od niej13. Mimo tych wątpliwości noszenie okularów przeciwsłonecznych to wciąż standard profilaktyki - zwłaszcza że podstawową metodą leczenia w przypadku zaawansowanej choroby powodującej ślepotę zajętego oka jest enukleacja, czyli operacja polegająca na usunięciu gałki ocznej. Nie ma ona jednak przewagi nad brachyterapią, czyli radioterapeutyczną techniką leczenia, polegającą na bezpośrednim napromienianiu zmian chorobowych przez umieszczenie źródła promieniowania w guzie lub jego sąsiedztwie14. Niewidoczny czerniak Trzecią co do częstości lokalizacją są błony śluzowe. Wówczas nowotwór pojawia się w obrębie jamy ustnej (ponad połowa przypadków), przewodu pokarmowego (w szczególności odbytnicy) lub układu moczowo-płciowego. Taki czerniak dość długo nie daje objawów. Później wygląda jak płaska zmiana o charakterze plamki lub jest nieznacznie uniesiony. Ma przy tym nieregularne zabarwienie: może przybierać kolor brązowy i czarny, białoszary, fioletowy i czerwony, a nawet być bezbarwny15. Na późniejszym etapie czerniak błon śluzowych unosi się, a w efekcie pojawiają się obrzęk, owrzodzenie, krwawienie i ból. Objawy te nie są jednak charakterystyczne, co znacznie opóźnia diagnostykę. Nic dziwnego, że nawet w 25% w momencie rozpoznania stwierdza się przerzuty do węzłów chłonnych, a rokowania są jeszcze gorsze niż w przypadku raka skóry: wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosi zaledwie 25%16. Co istotne, ze względu na lokalizację (miejsca nieeksponowane na promienie słoneczne) w tym przypadku trudno mówić o UV jako przyczynie rozwoju nowotworu. Tak naprawdę nie wiemy dziś, co mu sprzyja - zwłaszcza że pojawia się też np. w żołądku czy jelicie cienkim, które są pozbawione melanocytów. Czerniak na skórze Jak widać, czerniak lubi wędrować po ludzkim ciele. Nawet w swojej podstawowej, skórnej postaci bywa nieprzewidywalny. W jej obrębie wyróżnia się bowiem kilka podtypów, z których największe znaczenie kliniczne mają czerniak szerzący się powierzchownie, guzkowy, z plamy soczewicowatej oraz podpaznokciowy. To ten pierwszy jest najczęstszy - stanowi ok. 70% wszystkich przypadków tego nowotworu17. Charakteryzuje się promienistym i powierzchownym rozprzestrzenianiem się guza początkowo w naskórku, później w warstwie brodawkowej i siateczkowej skóry właściwej. Może pojawiać się w dowolnej lokalizacji, szczególnie w miejscach wystawionych na intensywną, przerywaną ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe (u kobiet zwykle są to kończyny, a u mężczyzn - tułów). Stosunkowo łatwo zauważyć również czerniaka guzkowego - to widoczna, czarna lub niebieska zmiana na skórze, która po prostu przybiera nieco inny kształt (rośnie pionowo, jest zatem bardziej wypukła). Pojawia się zwykle u osób starszych, w różnych miejscach, rośnie szybko, jest symetryczna. Z kolei czerniak z plamy soczewicowatej w przeciwieństwie do pozostałych form wiąże się ze skumulowanym, przewlekłym, przekraczającym 20 lat narażeniem na promieniowanie ultrafioletowe (co bardziej przypomina nieczerniakowe nowotwory skóry), występuje na skórze uszkodzonej przez słońce, a często jest poprzedzony wieloletnim występowaniem plamy soczewicowatej. Zwykle występuje w obrębie głowy i szyi18. Czerniak pod paznokciem I wreszcie czerniak akralny, występujący na dłoniach, stopach i pod paznokciami, choć w populacji kaukaskiej stanowi marginalny odsetek przypadków, jest ciekawy z kilku powodów. Po pierwsze, jego przyczyny owiane są tajemnicą. Nie wykazano, by znaczenie miały czynniki genetyczne, a rola promieniowania słonecznego wydaje się ograniczona - zwłaszcza w przypadku czerniaka aparatu paznokciowego, ponieważ płytka pełni tu funkcję protekcyjną. W wielu przypadkach (do 80%, okazuje się, że chorzy mieli wcześniej do czynienia z urazem palca. Co więcej, rak częściej rozwija się w obrębie kciuka i palucha - najbardziej narażonych na obrażenia. Taka zależność nie do końca jest jasna, ale być może ma związek z czynnikiem wzrostu fibroblastów, którego ekspresję wykazano zarówno w gojących się ranach, jak i czerniakach19. Po drugie, zdaniem włoskich badaczy właśnie rak rozwijający się w obrębie stopy może być najbardziej agresywną formą, a nawet niezależnym czynnikiem negatywnego rokowania - przynajmniej w porównaniu do nowotworu zlokalizowanego na nogach20. Artykuł opublikowany: 2016-05-21 00:00:00 Czerniak wczesny, który znajduje się tylko w skórze (naskórku), jest leczony poprzez wycięcie nowotworowej zmiany i biopsję węzłów chłonnych dla potwierdzenia miejscowego charakteru choroby. W przypadku występowania większych czerniaków o grubości ponad 1 mm w głąb skóry dokonuje się biopsji węzłów chłonnych położonych najbliżej nowotoworu. Jeśli w pobranych węzłach znajdują się komórki nowotworowe, konieczne jest usunięcie wszystkich węzłów znajdujących się w okolicy węzłów wartowniczych. W zaawansowanym stadium czerniaka stosuje się chemioterapię, radioterapię, immunoterapię i terapię celowaną. Terapia celowana uderza w komórki nowotworu, podczas gdy immunoonkologia aktywizuje układ odpornościowy pacjenta do walki z nowotworem. Immunoterapia onkologiczna jest metodą, dzięki której po raz pierwszy od dziesięcioleci udało się wyraźnie wydłużyć czas przeżycia pacjentów z zaawansowanym czerniakiem. Skuteczność najnowszych leków pozwala mieć nadzieję, że prawie połowa chorych na czerniaka z przerzutami będzie żyła co najmniej 3 lata (może nawet ponad 10 lat). Upatruję w tej metodzie wielkie nadzieje – mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Wysocki, Zastępca Dyrektora Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii w Szczecinie, Prezes Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej. Jak często należy odwiedzać dermatologa, aby badać znamiona? Przynajmniej raz w roku. Osoby, u których występuje zwiększone ryzyko związane z zachorowaniem na czerniaka, powinny robić to częściej. Kto jest szczególnie narażony na ryzyko wystąpienia czerniaka? Najbardziej narażone są osoby: posiadające jasną karnację, niebieskie oczy, piegi cierpiące na tzw. zespół znamion atypowych skóry takie, które przynajmniej raz w życiu doznały poparzenia słonecznego, szczególnie, jeśli miało to miejsce w dzieciństwie. Uważać również powinni wszyscy, którzy choć raz w życiu mieli już wycinane podejrzane znamię. Czy każde znamię, które uległo zmianie, to czerniak? Nie każde zmienione znamię oznacza czerniaka. Jednak, każde znamię, które uległo zmianie (zwłaszcza w krótkim okresie czasu), powinno zostać zbadane przez dermatologa. Czy czerniak jest uleczalny? Wcześnie wykrycie czerniaka daje nawet 90% szansę na całkowite wyzdrowienie. Zasada jest prosta: im wcześniej wykryte zostaną zmiany nowotworowe, tym większe są szanse na wyzdrowienie. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie przeprowadzać badania skóry. Jak leczyć czerniaka? Czerniak skóry we wczesnym stadium jest bardzo łatwy do wyleczenia poprzez proste chirurgiczne wycięcie zmiany wraz z szerokim marginesem okolicznej tkanki. W przypadku występowania większych czerniaków o grubości ponad 1 mm (w głąb skóry) dokonuje się biopsji węzłów chłonnych położonych najbliżej nowotworu. Jeśli w pobranych węzłach znajdują się komórki nowotworowe, konieczne jest ich całkowite wycięcie oraz rozpoczęcie leczenia systemowego. W zaawansowanym stadium czerniaka stosuje się chemioterapię, radioterapię, immunoterapię i terapię celowaną. Gdzie powinien zgłosić się pacjent, który właśnie dowiedział się, że ma czerniaka? Pacjent, u którego wykryto czerniaka powinien jak najszybciej zgłosić się do ośrodka onkologicznego na dalsze badania. W Polsce istnieje kilkanaście ośrodków onkologicznych, w których leczy się czerniaka. Chorzy mają zatem łatwy dostęp do specjalistycznej opieki. Adresy ośrodków onkologicznych znajdują się na stronie Czy czerniak jest chorobą dziedziczną? Czy wystąpienie czerniaka w rodzinie oznacza, że mamy większe predyspozycje do zachorowania? Predyspozycje genetyczne nie odgrywają znaczącej roli w przypadku zachorowań na czerniaka, co oznacza, ze czerniak nie jest nowotworem dziedzicznym. Należy jednak pamiętać, że z uwagi na podobny fenotyp członków rodziny, statystycznie rodzina chorego na czerniaka jest bardziej narażona na zachorowanie. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku zachorowania jednego z członków rodziny na ten nowotwór, pozostali jej członkowie ze szczególną uwagą obserwowali swoją skórę. data publikacji: 10:48 ten tekst przeczytasz w 5 minut Profilaktyka chorób nowotworowych to największe wyzwanie współczesnej medycyny. W walce z rakiem liczy się czas, a wiele niebezpiecznych zmian przyjmuje z pozoru niewinne i łatwe do zbagatelizowania formy. Bez wątpienia do najgroźniejszych nowotworów zalicza się czerniaka, czyli złośliwy nowotwór skóry. Jak się okazuje, może objawiać się w bardzo zaskakujący sposób i wcale nie musi być związany z popularnymi znamionami. photoJS/namtipStudio/Rytis Bernotas / Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Czerniak – przyczyny choroby Nietypowe objawy czerniaka Około 7 proc. wszystkich diagnozowanych nowotworów skóry okazuje się śmiertelnie niebezpieczną melanomą Na pierwszy rzut oka łatwo zbagatelizować czerniaka i pomylić go ze zwykłym pieprzykiem Symptomów czerniaka jest jednak więcej. Warto więc znać je i zachować czujność Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onetu Czerniak to złośliwy nowotwór skóry wywodzący się z komórek barwnikowych. Choć najczęściej występuje na skórze, może pojawiać się również w bardzo nietypowych miejscach, np. na błonach śluzowych i gałce ocznej. Około 7 proc. wszystkich diagnozowanych nowotworów skóry okazuje się śmiertelnie niebezpieczną melanomą. Czerniak – przyczyny choroby Przyczyny powstawania czerniaka nie są do końca poznane, jednak do czynników ryzyka zalicza się: czynniki genetyczne, zachorowanie na czerniaka w przeszłości, zachorowanie na inne nowotwory skóry w przeszłości, znamiona barwnikowe, pieprzyki, znamiona atypowe, znamiona zmieniające wygląd, bardzo jasna karna i niebieski kolor tęczówki, piegi, narażanie na mocne nasłonecznienie, ciężkie poparzenia słoneczne w dzieciństwie i młodości, skłonność do parzeń słonecznych, immunosupresja (np. po przeszczepie narządów). Dalsza część artykułu pod wideo. Nietypowe objawy czerniaka Najbardziej popularnym objawem czerniaka są znamiona na skórze. Zwłaszcza gdy z czasem zmieniają one swój rozmiar, barwę lub zaczynają stawać się nieregularne i rozlane. Jednak oprócz tych dobrze poznanych i uświadomionych społecznie symptomów istnieje szereg objawów nietypowych. 1. Swędzenie Badania wykazały, że swędzenie jest jedną z oznak raka skóry. Wykazano, że ponad jedna trzecia pacjentów ze zdiagnozowanym nowotworem skóry skarżyła się na uczucie swędzenia. Chociaż jest to nietypowy i rzadki objaw, może być związany z reakcją zapalną organizmu na pojawienie się atypowych komórek. Warto taki objaw konsultować z dermatologiem. Na swędzącą skórę możesz stosować Tonik Naturalne ukojenie i rozświetlenie do cery wrażliwej i tłustej Bioherba. Jeśli taka pielęgnacja nie pomoże, koniecznie udaj się do lekarza. 2. Zadrapanie, które nie chce się zagoić Nieszkodliwe, małe zadrapania i ranki na skórze nie są niczym zadziwiającym. Jeśli jednak nie możesz racjonalnie znaleźć przyczyny uszkodzenia skóry, a rana nie chce się zagoić, pora wybrać się do lekarza. Takie zmiany mogą być oznaką różnego typu raków skóry. Aby zadbać o szybszą regenerację skóry, możesz skorzystać z materiałów opatrunkowych dostępnych na 3. Czarna smuga pod paznokciem Jeżeli pod twoim paznokciem znajduje się czarny paseczek, który nie jest spowodowany żadnym urazem i nie przemieszcza się ku górze wraz ze wzrostem paznokcia, koniecznie zasięgnij opinii specjalisty. Taka zmiana może być objawem rozwijającego się czerniaka. Do pielęgnacji paznokci polecamy Zaawansowane serum do paznokci Oncoria One Oncoria, które wspiera regenerację zniszczonej płytki. Czerniak podpaznokciowy 4. Sucha, łuszcząca się skóra Sucha skóra to najczęściej występujący problem dermatologiczny, który znacznie pogłębia się z wiekiem. Suchość skóry może być spowodowaną czynnikami zewnętrznymi, np. zmianą pór roku lub centralnym ogrzewaniem. Ale jest to również oznaka tzw. rogowacenia słonecznego, które jest jednym ze stanów przedrakowych skóry. Najczęściej zmiany zaczynają się tworzyć w miejscach narażonych na silne nasłonecznienie i mają charaktery jasnoczerwonych, łuszczących się plam o ziarnistej strukturze. Jeśli standardowe nawilżanie nie pomaga ci uporać się z taką suchością, koniecznie umów wizytę u dermatologa. Jeśli masz suchą i wrażliwą skórę, wypróbuj Zestaw kosmetyków z konopi siewnych do skóry suchej i bardzo suchej Cannaderm, który w korzystnej cenie możesz kupić na Medonet Market. 5. Strupy przypominające krosty Jeśli zaobserwujesz na swojej skórze strupy przypominające pryszcze, przyjrzyj się tym zmianom uważnie. Jeżeli ranki krwawią, rosną lub nie chcą się zagoić, mogą być oznaką nowotworu. Czerniak może też przybierać formę wrzodziejącą. 6. Blaknące znamiona Jeżeli twój brązowy pieprzyk lub znamię nagle zaczynają blaknąć i tracą kolor, nie świętuj ich znikania, tylko skonsultuj się ze specjalistą. Jeśli twój układ odpornościowy wykryje i zaatakuje znamię, może to oznaczać, że nastąpiła w nim jakaś zmiana, która przyciągnęła uwagę twoich komórek odpornościowych. Nie zawsze jest to objawem poważnej choroby, ale w przypadku czerniaka, takie zmiany są bardzo niepokojącym objawem. 7. Zmiany w oczach i ich okolicy Chociaż czerniak oka jest rzadką chorobą, według specjalistów jest to najczęstszy rodzaj raka oka u osób dorosłych. Zazwyczaj niepokojące zmiany wykrywa się przypadkiem, podczas rutynowych badań wzroku. Objawy mogą obejmować zmianę koloru tęczówki, pogorszenie widzenia lub widzenie podwójne, zaczerwienienie, obrzęk oczu lub małe plamy widoczne na tęczówce lub w spojówce oka. Czerniak może występować również na skórze powiek oraz przedniej lub tylnej części błony naczyniowej oka. Rokowanie w przypadku takiego umiejscowienia jest gorsze niż w przypadku czerniaka skóry. Zadbaj o swoje oczy z Suplementem na dobry wzrok VISIOBIANE Ochrona PiLeJe. 8. Podejrzane zmiany w okolicy narządów płciowych Czerniak występuję również na błonach śluzowych i może przybierać tam wyjątkowo agresywną formę. Około 40 proc. przypadków czerniaka błon śluzowych dotyczy jego występowania w okolicy narządów płciowych i odbytu, z czego 20 proc. dotyczy sromu. Bywa, że zmiany objawiają się początkowo jak stan zapalny z wrastającymi po depilacji włoskami, o czym boleśnie przekonała się pewna Amerykanka. Dopiero po usunięciu zmiany i jej histopatologicznym badaniu postawiono prawidłową diagnozę i rozpoznano czerniaka. Czerniak może również rozwijać się na błonach śluzowych w jamie ustnej. Czerniak może przybierać wiele atypowych form, nierzadko zaskakując swoją formą samych medyków, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badanie wszystkich odstępujących od normy zmian na skórze. Zachęcamy do posłuchania najnowszego odcinka podcastu RESET. Tym razem poświęcamy go ekologii. Jak być eko i nie zwariować? Jak możemy dbać o naszą planetę na co dzień? Co i jak jeść? O tym i o wielu innych tematach związanych z ekologią usłyszysz w nowym odcinku naszego podcastu. ZOBACZ TAKŻE Choroby, na które może narażać cię twoja grupa krwi. Ryzyko zawału, udaru i raka rośnie Lekarka miała raka jelita. Zdradza, jakie są objawy i co robić po każdej wizycie w WC czerniak Czerniak oka czerniak złośliwy ryzyko czerniaka Rośnie liczba hospitalizowanych osób i pacjentów pod respiratorami. Po raz pierwszy od trzech miesięcy Minionej doby zajętych było 1 tys. 340 respiratorów - najwięcej od 3 lutego. Od tygodnia wzrasta liczba pacjentów z COVID-19 wymagających wsparcia oddychania.... Adrian Dąbek Wrastające paznokcie - przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby [WYJAŚNIAMY] Wrastające paznokcie to dolegliwość polegająca na wrośnięciu płytki paznokcia w skórę przy nim - najczęściej dotyczy paznokci palców stóp. Powoduje to ból, stan... Katarzyna Pawlikowska-Łagód Czerniak skóry - wszystko, co musisz wiedzieć o tym nowotworze [INFOGRAFIKA] Czerniak to najczęstszy nowotwór wśród młodych ludzi. Niestety, ze względu na późne rozpoznanie, aż 30 proc. pacjentów przegrywa walkę z czerniakiem. Co trzeba... Czerniak - jak rozpoznać, objawy, przyczyna, profilaktyka. Czy ten niebezpieczny nowotwór jest uleczalny? Czerniak jest jednym z kilkudziesięciu nowotworów złośliwych skóry, ale też jednym z najbardziej agresywnych. Dane z Krajowego Rejestru Nowotworów wskazują, iż... Marlena Kostyńska Nanoszczepionka przeciw czerniakowi. Przełom w badaniach naukowców Naukowcy z Uniwersytetu w Tel Awiwie pracują nad nanoszczepionką przeciwko czerniakowi, jednemu z najbardziej agresywnych nowotworów skóry. Badania na mysich... Magda Ważna Wciąż umieramy na czerniaka Chociaż jest jednym z najagresywniejszych nowotworów, wcale nie musimy z jego powodu umierać. Czerniak jest bowiem widoczny w bardzo wczesnym stadium, kiedy można... Halina Pilonis Jedzenie cytrusów może zwiększać ryzyko występowania czerniaka Na podstawie wieloletniego badania przeprowadzonego na ponad 100 tys. osób naukowcy wykazali, że spożywanie dużej ilości cytrusów może znacznie zwiększać ryzyko... AG Czerniak oka Czerniak oka to złośliwy nowotwór wewnątrzgałkowy, który powstaje często z przyczyn genetycznych oraz na skutek promieniowanie UVA i UVB. W grupie podwyższonego... Helena Żygulska-Mach

czy z czerniaka wyrastają włoski